Οφθαλμικές παθήσεις και σχολικός εκφοβισμός ‘bullying’
Γράφει η Βασιλική Βασιλείου – Χειρουργός Οφθαλμίατρος, MSc
Η χρήση γυαλιών οράσεως και κάποιες θεραπείες για οφθαλμολογικές παθήσεις στην παιδική ηλικία αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα σχολικού εκφοβισμού.
Σύμφωνα με μελέτες, τα παιδιά που φορούν γυαλιά οράσεως ή βρίσκονται υπό θεραπεία στραβισμού, η οποία απαιτεί την κάλυψη του οφθαλμού, έχουν 30% μεγαλύτερη πιθανότητα να γίνουν θύματα σχολικού bullying.
O εκφοβισμός ή bullying περιλαμβάνει σκόπιμες, επαναλαμβανόμενες επιθετικές συμπεριφορές συνήθως συνοδευόμενες από επίδειξη ισχύος και δύναμης. Παρατηρείται συχνότερα στα παιδιά σχολικής ηλικίας και μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους. Στατιστικές μελέτες δείχνουν:
- Η λεκτική βία αποτελεί αποτελεί τον πιο συνηθισμένο τρόπο έκφρασης εκφοβισμού. Το 13% των ατόμων που πέφτουν θύματα bullying γίνονται αποδέκτες υβριστικών ή υποτιμητικών σχολίων, δυσφήμισης ή βιώνουν κοινωνικό αποκλεισμό.
- Η σωματική βία αποτελεί τον δεύτερο τρόπο.
- Ενώ στις ημέρες μας ο σχολικός εκφοβισμός γίνεται πολύ συχνά μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Τα γυαλιά επηρεάζουν και αλλάζουν την εξωτερική εμφάνιση του ατόμου που τα φορά. Στις νεότερες ηλικίες τα γυαλιά θεωρούνται μη ελκυστικά, με αποτέλεσμα οι χρήστες τους να στοχοποιούνται από τους συνομήλικους τους. Η ‘διαφορετικότητα’ πολλές φορές εκλαμβάνεται ως αδυναμία και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για bullying.
Δυστυχώς ο διαρκής εκφοβισμός των συγκεκριμένων παιδιών έχει δυσμενείς επιπτώσεις τόσο στην όραση τους όσο και στην ψυχική τους υγεία αλλά και την κοινωνική τους υπόσταση.
Συνήθως διακατέχονται από αισθήματα κατωτερότητας, χαμηλή αυτοεκτίμηση και αντιμετωπίζουν δυσκολίες ένταξης στο κοινωνικό σύνολο. Υποφέρουν από μοναξιά και συχνά μπορεί να εκδηλώσουν αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
Η εκπαίδευση μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην εξάλειψη του σχολικού εκφοβισμού που εκδηλώνεται απέναντι στα παιδιά που πάσχουν από προβλήματα όρασης. Η διαρκής ενημέρωση σε συνδυασμό με ειδικά διαμορφωμένα βιωματικά προγράμματα θα μπορούσαν να αποτελέσουν το πρώτο βήμα για την εξοικείωση των παιδιών με τις οφθαλμολογικές παθήσεις και τη χρησιμότητα των γυαλιών και των υπόλοιπων θεραπειών.
Η συνεργασία της οικογένειας με τον θεράποντα οφθαλμίατρο είναι κριτικής σημασίας τόσο για τη σωστή εφαρμογή της θεραπείας όσο και για την αποφυγή του πιθανού σχολικού εκφοβισμού.
Καταρχάς οι ίδιοι οι γονείς πρέπει να είναι θετικοί και υπομονετικοί και να μην απογοητεύονται εάν το παιδί δεν θέλει να φορέσει τα γυαλιά του. Δεν πρέπει να προβάλλουν στο παιδί τη δική τους δυσαρέσκεια σχετικά με την χρήση γυαλιών και να μην εκφράζονται αρνητικά ως προς αυτή. Οφείλουν να προστατεύουν το παιδί τους από τυχόν χλευαστικά ή προσβλητικά σχόλια από τους φίλους ή ακόμη και από τα αδέρφια τους. Τέλος πρέπει να ενθαρρύνουν το παιδί τους να τους αναφέρει τυχόν συμβάντα bullying ώστε να αντιμετωπίζονται έγκαιρα.
Οι γονείς πρέπει να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες του οφθαλμιάτρου ώστε να διασφαλίζεται η σωστή θεραπεία ανάλογα με την υποκείμενη πάθηση, να είναι συνεπείς στους επανελέγχους και να εκφράζουν τυχόν απορίες και προβληματισμούς.
Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα φαινόμενο κοινωνικής παραβατικότητας που μέρα με τη μέρα λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις.
Τα προβλήματα οράσεως όπως οι διαθλαστικές ανωμαλίες που απαιτούν τη χρήση γυαλιών και ο στραβισμός αποτελούν μία από τις πολλές αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωση του.
Η σωστή και διαρκής ενημέρωση καθώς και η συνεργασία των φορέων που προαναφέρθηκαν μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στην αποδοχή της διαφορετικότητας, στην αναγνώριση της χρησιμότητας των θεραπειών των οφθαλμολογικών παθήσεων αλλά και στον έγκαιρο εντοπισμό και αντιμετώπιση του σχολικού bullying.
