«Νομιμότητα» και υποκρισία
Γράφουν οι Τάσος Μπαρμπούτης & Κώστας Γκούμας*
Πολύ συζήτηση γίνεται τον τελευταίο καιρό (ιδιαίτερα με την ενεργειακή κρίση και τον πόλεμο στην Ουκρανία) για τα έργα Αχελώου, την ανάγκη μεταφοράς νερού στον θεσσαλικό κάμπο, την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας κλπ.
Για τους πολιτικούς, είτε εκείνους που αποφεύγουν να «ακουμπήσουν» το θέμα αυτό (ώστε να μην δημιουργήσουν δυσαρέσκεια σε κάποιες ομάδες συμφερόντων), είτε εκείνους που επί χρόνια έκαναν σημαία την αντίθεσή τους στα έργα αυτά, παρατηρούμε ότι η συνήθης επωδός είναι οι αποφάσεις του ΣτΕ και η «νομιμότητα» των έργων.
Για παράδειγμα ο πρωθυπουργός κ. Κυρ. Μητσοτάκης, πριν τις εκλογές αλλά και κατά το πρώτο διάστημα της θητείας του δεν δίσταζε να υπερασπίζεται την σκοπιμότητα των έργων και να δεσμεύεται ότι αυτά θα προχωρήσουν από την κυβέρνησή του.
Όμως, πριν λίγους μήνες στην ΔΕΘ αναφέρθηκε σε «συνταγματικές» δυσκολίες και (κρίνοντας συνολικά την ουσιαστική απραξία κατά τα τρία χρόνια της θητείας του), οι δηλώσεις αυτές δεν ήταν τυχαίες.
Ανάλογες αντιφάσεις παρατηρήθηκαν και στον ΣΥΡΙΖΑ. Κατά την πρώτη περίοδο της κυβερνητικής τους θητείας, Δεκέμβριος 2015), μέσω του αρμόδιου υπουργού κ. Σπίρτζη, διαβεβαίωναν τη Βουλή (δες εδώ {1} το σχετικό δημοσίευμα, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 23/1/2016) ότι θα προχωρήσουν τα έργα Αχελώου. Η πίεση όμως που ασκήθηκε στο εσωτερικό του κόμματος για ακύρωση όλων των έργων Αχελώου (συμπεριλαμβανομένης της Μεσοχώρας) υπήρξε ιδιαίτερα ισχυρή.
Τελικά αποφάσισαν να κάνουν «κωλοτούμπα» για τη Μεσοχώρα (στην οποία από την «κατεδάφιση» έφθασαν στην αδειοδότηση το 2017), όμως, για να περιορίσουν τις εσωτερικές αντιδράσεις, απογείωσαν την ρητορική τους «κατά της εκτροπής», την οποία παρεμπιπτόντως συνεχίζουν να θεωρούν «παράνομη» (σημ. : το πως επέλεξαν ότι η Μεσοχώρα, παρά τις ακυρωτικές αποφάσεις του ΣτΕ, θεωρείται «νόμιμη» και μπορεί να λειτουργήσει ενώ το έργο Συκιάς θεωρείται «παράνομο» και πρέπει να κατεδαφιστεί, αυτό αποτελεί ένα ερώτημα δύσκολο για όσους απλώς διαθέτουν τον κοινό νου…).
Το σίγουρο είναι ότι το τελευταίο διάστημα, ο ΣΥΡΙΖΑ στο θέμα αυτό πολιτεύεται με την σημαία της «νομιμότητας» (δες δήλωση βουλευτή του στην πρόσφατη σύσκεψη της ΠΕΔ Θεσσαλίας).
Το γεγονός ότι ο ίδιος αυτός βουλευτής, λίγα χρόνια πριν, ανήκοντας σε άλλον πολιτικό σχηματισμό, είχε τοποθετηθεί απερίφραστα «υπέρ» των έργων (δες εδώ {2} το σχετικό ρεπορτάζ), που τώρα όμως αμφισβητεί την νομιμότητά τους, αυτό ανάγεται σε συζήτηση για την πολιτική και προσωπική του αξιοπιστία, μια συζήτηση στην οποία προφανώς δεν είμαστε διατεθειμένοι να εμπλακούμε.
Θα θέσουμε όμως κάποιους προβληματισμούς για την «νομιμότητα», μία έννοια «λάστιχο» όπως φαίνεται, που χρησιμοποιείται από τους πολιτικούς μας ευκαιριακά, επιλεκτικά και με συγκεκριμένη σκοπιμότητα.
Και αυτό το κάνουμε μόνο και μόνο για να μην αφήσουμε (όσο οι δυνάμεις μας το επιτρέπουν) να δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις στην κοινή γνώμη και να αδυνατίζει, όπως κάποιοι επιδιώκουν, η κοινή προσπάθεια των θεσσαλών (και όχι μόνο) για την ολοκλήρωση και λειτουργία των εγκαταλειμμένων έργων Αχελώου.
- Οι αποφάσεις του ΣτΕ για την εκτροπή Αχελώου, που επανειλημμένα διέκοψαν την κατασκευή των έργων, είναι άραγε «αποδεκτές» από τους πολίτες,από τον νομικό κόσμο ακόμη και από τους πολιτικούς ;
Ας δούμε κάποιες απόψεις πάνω σε αυτό :
Ο Κων/νος Μητσοτάκης σε συζήτηση επερώτησης της ΝΔ προς την κυβέρνηση Σημίτη στη Βουλή, 18 Φεβρουαρίου 2002 (δες εδώ {3} τα πρακτικά της Βουλής) ισχυρίστηκε : «…οι παρεμβάσεις του ΣτΕ…είναι πολλές φορές ανεπίτρεπτες …..ιδιαίτερα στην ερμηνεία του Συντάγματος που αναφέρεται στην προστασία του περιβάλλοντος….».
Ο έγκυρος νομικός, ο οποίος ως «Ομηρος» αρθρογραφεί στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Λάρισας , αναφέρει (δες εδώ {4} το σχετικό άρθρο, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 1/3/2022): «..θεσμικές παρεκκλίσεις και ακλόνητες πεποιθήσεις προσώπων που έχουν εξουσία, οδήγησαν σε αδιέξοδο την υπόθεση των έργων στον άνω Αχελώο. Υπάρχουν πάντοτε δρόμοι που οδηγούν την προσωπική άποψη, όσο και αν αντιστρατεύεται το νόμο…και την κοινή λογική, να περιβάλλεται νομικό ένδυμα… Εδώ εντάσσονται οι πολλές αποφάσεις του ΣτΕ για Αχελώο..»
Και σε άλλο σημείο : «..Η λογική της κατά καιρούς αλλαγής του νομικού πλαισίου που καθηλώνει διαρκώς ένα έργο, δεν συμβαδίζει με τον κανόνα εφαρμογής των Νόμων που απαιτεί να ισχύει το νομικό πλαίσιο του χρόνου έναρξης των έργων. Η διάσπαση του κανόνα αχρηστεύει κάθε επενδυτική προσπάθεια.»
Εμείς με την κοινή λογική και χωρίς νομικές γνώσεις, συμμεριζόμαστε απόλυτα τις παραπάνω απόψεις. Και θα προσθέσουμε και κάτι ακόμη.
Προσχωρώντας, προς στιγμήν, στη λογική ορισμένων ότι τα έργα Αχελώου είναι «παράνομα», θα υπενθυμίσουμε ότι, όταν οι πολιτικοί μας το θέλουν, ακόμη και τις παρανομίες μπορούν να νομιμοποιήσουν και το ΣτΕ βρίσκει τρόπους «συνταγματικά» να τις επικυρώσει.
Πόσες φορές άραγε, όλες οι κυβερνήσεις, δεν νομιμοποίησαν εξόφθαλμες πολεοδομικές παραβάσεις (πχ. ημιυπαίθριοι χώροι κλπ.) ψηφίζοντας νόμους, τους οποίους το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι δεν υπερβαίνουν τα όρια του Συντάγματος ;
Μήπως αυτό έγινε για εξυπηρέτηση πελατειακών στόχων ; μήπως εξυπηρετούσε εισπρακτικούς σκοπούς ; Μήπως και τα δύο αυτά μαζί καθαγίασαν τις «παρανομίες» ;
- Ως γνωστόν τα έργα Αχελώου έχουν εγκαταλειφθεί από το 2009 (τότε έγινε η τελευταία διακοπή εργασιών λόγω ΣτΕ) και έκτοτε οι διαδοχικές κυβερνήσεις δεν επιλαμβάνονται της υπόθεσης αυτής ούτε «νοιάζονται» να ενημερώσουν τους πολίτες για τις πραγματικές τους προθέσεις. Στο μεταξύ, με το «μπάζωμα» του ποταμού από τα προφράγματα της Συκιάς, δημιουργούνται ανυπέρβλητα οικολογικά προβλήματα αλλά και επικίνδυνες καταστάσεις υπό την απειλή έντονων πλημμυρικών φαινομένων (δες εδώ {5} σχετική έκθεση πραγματογνωμόνων).
Και το ερώτημα είναι : Αυτή η πρακτική των κυβερνήσεων, η αγνόηση των κανόνων διαχείρισης της Ευρωπαϊκής Οδηγίας, των σχετικών νόμων και των Υπουργικών αποφάσεων που οι ίδιοι έχουν εκδώσει, κατά πόσο συμβαδίζει με την περίφημη «νομιμότητα» τους ;
Μήπως όλα αυτά συνιστούν παράβαση καθήκοντος, και μάλιστα καραμπινάτη, από τους διαχειριστές της εξουσίας ;
Και εάν ναι, γιατί κανένας εισαγγελικός λειτουργός δεν παρεμβαίνει ; Ή μήπως (κάτι που απευχόμαστε) και οι υπηρέτες της δικαιοσύνης, όταν αντιλαμβάνονται ότι κάποια πιθανή κίνηση ή απόφαση τους θα «ενοχλήσει» την εξουσία, παραβλέπουν την «νομιμότητα» και υποχωρούν ;
- Υπενθυμίζουμε ότι η Πολιτεία, έστω με μεγάλη καθυστέρηση, υιοθέτησε την εφαρμογή της Οδηγίας για τα νερά (60/2000/ΕΕ), προέβη σε νομοθετικές ρυθμίσεις και από την περασμένη δεκαετία εξέδωσε Υπουργικές Αποφάσεις έγκρισης των Σχεδίων Διαχείρισης Υδάτων και προστασίας των υδάτινων οικοσυστημάτων.
Πιο συγκεκριμένα, σχετικά με τα ποτάμια του θεσσαλικού κάμπου (Πηνειός και παραπόταμοι), ορίζεται ότι πρέπει να εκλείψει η παράνομη απόληψη τεράστιου όγκου υδάτων (ύψους 100 εκατ. κυβικών μέτρων !!), που υποβαθμίζει και καταστρέφει τα οικοσυστήματα, μια πραγματικότητα που βιώνουμε συστηματικά (εδώ και πολλά χρόνια) κάθε καλοκαίρι.
Ομοίως, σχετικά με τις αντλήσεις υδάτων από υπόγειους υδροφορείς, απαγορεύεται αυτές να γίνονται από μόνιμα υδατικά αποθέματα, κάτι όμως που κατά κόρον και ανεξέλεγκτα συμβαίνει στη Θεσσαλία.
Το ερώτημα που προκύπτει : είναι «νόμιμη» η μη εφαρμογή αυτών των υπουργικών αποφάσεων από τα όργανα της πολιτείας που είναι εντεταλμένα για την τήρηση των κανόνων διαχείρισης των υδάτων ;
Και όλοι εκείνοι που υποκριτικά επικαλούνται την «νομιμότητα», που δεν ανησυχούν για την τήρηση του Συντάγματος, που μοιράζουν δεξιά και αριστερά, όπως τους βολεύει κάθε φορά, χαρακτηρισμούς για «παράνομα» έργα, άραγε τι έπραξαν κατά την διάρκεια της θητείας τους για τα θέματα που προαναφέραμε ;
Και για να κλείσουμε, η εφαρμογή των νόμων και βεβαίως η τήρηση των κανόνων στο κρίσιμο για τη ζωή μας ζήτημα της διαχείρισης των υδάτων δεν έχουν πολιτικό χρώμα, δεν κατατάσσονται σε «δεξιές» ή «αριστερές» πολιτικές, δεν προσφέρονται σαν εργαλείο εξαπάτησης της κοινής γνώμης, όπως, ανεύθυνα και με περίσσεια υποκρισίας, το χρησιμοποιούν ορισμένοι πολιτικοί και κυβερνήσεις, θεωρώντας ότι οι πολίτες τρώνε κουτόχορτο…
*Μπαρμπούτης Τάσος, πολιτικός μηχανικός, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
*Γκούμας Κώστας, γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ
{1} «Μικρός ανασχεδιασμός και προχωράμε με τον Αχελώο»:
https://www.eleftheria.gr/m/%cf%80%ce%b5%cf%81%ce%b9%ce%b2%ce%ac%ce%bb%ce%bb%ce%bf%ce%bd/item/101260-%c2%ab%ce%bc%ce%b9%ce%ba%cf%81%cf%8c%cf%82-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%cf%83%cf%87%ce%b5%ce%b4%ce%b9%ce%b1%cf%83%ce%bc%cf%8c%cf%82-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%87%cf%89%cf%81%ce%ac%ce%bc%ce%b5-%ce%bc%ce%b5-%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%b1%cf%87%ce%b5%ce%bb%cf%8e%ce%bf%c2%bb.html
{2} ΠΡΟΑΝΗΓΓΕΙΛΕ Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ Β. ΚΟΚΚΑΛΗΣ ΣΕ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ – Πρωτοβουλίες για τη μερική εκτροπή του Αχελώου! :
https://www.eleftheria.gr/%CE%B8%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1/item/173302-%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7-%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CE%BA%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%80%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CF%87%CE%B5%CE%BB%CF%8E%CE%BF%CF%85.html
{3} Πρακτικά Βουλής (18/2/2002) : Συζήτηση επερώτησης για έργα Αχελώου – Ομιλία Κων/νου Μητσοτάκη (σελ. 3847-3848) :
https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/a08fc2dd-61a9-4a83-b09a-09f4c564609d/SYN02-18-02.pdf
{4} «ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΥ ΑΜΑΡΤΙΑ ΜΟΥ» V :
https://www.eleftheria.gr/m/%CE%B1%CF%80%CF%8C%CF%88%CE%B5%CE%B9%CF%82/item/309397.html
{5} Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών – Έκθεση πραγματογνωμόνων για έργα Αχελώου :
https://www.ypethe.gr/sites/default/files/archivefiles/2010_06_16_ekthesi_empeirognomonon_gia_siragga_ektropis_ahelooy.pdf
https://www.ypethe.gr/sites/default/files/archivefiles/2010_09_ekthesi_empeirognomonon_gia_fragma_sykias_sta_agglika.pdf
