Αφορμή για νέα επίθεση στον ΕΦΚΑ και για ανακίνηση θέματος περί ασφαλιστικού στάθηκαν οι διαρροές από το ΣτΕ περί υποτιθέμενης απόφασης αντισυνταγματικότητας διατάξεων της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης. Πρωτεργάτες στην επιχείρηση «κατάρρευση του ΕΦΚΑ», η Ν.Δ. και ο Γ. Βρούτσης, επί θητείας του οποίου η ανεργία έσπασε κάθε ρεκόρ, ενώ η εργασιακή απορρύθμιση έγινε κανονικότητα.
Ο ασφαλιστικός νόμος που ίδρυσε τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), είναι σαφές ότι διαμορφώθηκε μέσα στα στενά περιθώρια της επιτροπείας των δανειστών και φέρνει πάνω του τα σημάδια αυτής της συνθήκης, κυρίως όσον αφορά το ύψος των συντάξεων και τους όρους απονομής τους. Δεν πρέπει, όμως, για αυτό το λόγο να υποτιμήσουμε ορισμένα χαρακτηριστικά του συνταξιοδοτικού συστήματος που διαμορφώθηκε, τα οποία δεν ήταν δεδομένα. Πρώτα από όλα ο δημόσιος και διανεμητικός χαρακτήρας του, σε αντίθεση με τις υποδείξεις για τρεις πυλώνες (δημόσιο, επαγγελματικό, ιδιωτικό) και ανταποδοτικό – κεφαλαιοποιητικό χαρακτήρα, οι οποίες γίνονταν και από το εσωτερικό, όχι μόνο από το εξωτερικό.
Οι υποδείξεις αυτές δεν έπαψαν να υπάρχουν επειδή ο νόμος ψηφίστηκε. Είναι γνωστό σε όλους ότι στο πρόσφατο προγραμματικό συνέδριό της η Ν.Δ. τις επαναφέρει ως βασική πολιτική επιλογή. Άλλωστε, η αξιωματική αντιπολίτευση δεν έκρυψε από την πρώτη στιγμή την αντίθεσή της σε αυτό το νόμο και για αυτό είχε προαναγγείλει την οικονομική κατάρρευση του νέου συνταξιοδοτικού συστήματος, ενώ δεν άφηνε ευκαιρία να πάρει το μέρος κάθε επαγγελματικής ομάδας που το επέκρινε και να τρίβει τα χέρια της κάθε φορά που αυτό δεχόταν πολιτικές ή δικαστικές επιθέσεις. Αυτό κάνει και με την, αναμενόμενη και προαναγγελθείσα δια διαρροών, απόφαση του ΣτΕ. Πριν ακόμη τη δουν καθαρογραμμένη, οι προπαγανδιστές της προαναγγέλλουν την κατάρρευση του ΕΦΚΑ, λόγω αντισυνταγματικότητας, αφού δεν επαληθεύτηκε η οικονομική κατάρρευσή του.
Η προσφυγή που προκάλεσε την απόφαση του ΣτΕ, είχε κατατεθεί από φορείς ελευθέρων επαγγελματιών κυρίως, οι οποίοι δυσανασχετούν λόγω των υψηλών ασφαλιστικών εισφορών που καταβάλλουν. Αν λάβουμε υπόψη ότι το 83% των ασφαλισμένων αυτών των κατηγοριών αναμφισβήτητα καταβάλλουν μικρότερες εισφορές με το νέο νόμο, τότε οι ενστάσεις προβάλλονται από το υπόλοιπο 17%, που όντως καταβάλλει εισφορές ανάλογες με τα υψηλά εισοδήματά του. Γιατί ένα από τα θετικά του νέου νόμου είναι και το ότι για πρώτη φορά συνδέεται το ύψος της εισφοράς και για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους με το ύψος του εισοδήματός τους, όπως συνέβαινε ανέκαθεν με τα συνήθη υποζύγια, τους μισθωτούς, χωρίς ποτέ να διαμαρτυρηθεί κανένα Συμβούλιο.
Είναι πιθανό για ορισμένα πολύ υψηλά εισοδήματα η επιβάρυνση με εισφορές ανάλογου ύψους να είναι υπερβολική, και για το λόγο ότι δεν μπορεί να μεταφραστεί σε αναλόγου ύψους τελική σύνταξη. Και ως προς αυτό το σημείο να χρειάζεται μια διορθωτική κίνηση. Όμως, πριν τείνουμε με συμπάθεια ευήκοον ους στις αγανακτισμένες φωνές, θα πρέπει να θυμηθούμε ότι με βάση το προηγούμενο σύστημα, των ξεχωριστών συνταξιοδοτικών ταμείων, τα πιο προβληματικά ταμεία ήταν τα δικά τους, γεγονός που οφειλόταν και στη μεγάλη αναντιστοιχία μεταξύ εισοδηματικής κατάστασης και εισφορών. Επίσης, δεν πρέπει να παραβλέπουμε και το γεγονός ότι στο πεδίο αυτό πραγματοποιείται, ακόμα, η μεγαλύτερη φοροδιαφυγή, καθώς δεν είναι δυνατόν να εντοπιστεί στο σύνολό της η φορολογητέα ύλη. Και βέβαια οι παρατηρήσεις αυτές αφορούν πρώτα από όλα μέρος εκείνου του 17% με τα πιο υψηλά εισοδήματα της κατηγορίας των ελεύθερων επαγγελματιών. Όποιος θέλει απλώς να χαϊδέψει αφτιά και να βρει συμμάχους στην υπονόμευση ενός θετικού στοιχείου του συνταξιοδοτικού συστήματος, μπορεί όλα αυτά να τα θεωρήσει ασήμαντα. Όποιος, όμως, θέλει να βελτιωθούν τα καλά στοιχεία του συνταξιοδοτικού, δεν μπορεί να κάνει τον αμερόληπτο μπροστά σε μια εμφανή πολιτική προσπάθεια αποδόμησης. Όλοι ακούσαμε αυτές τις μέρες τις «νέες» ιδέες για ξεχωριστό φορέα συνταξιοδότησης των ελεύθερων επαγγελματιών να επανέρχονται στο προσκήνιο σαν προπομποί κατακερματισμού του δημοσίου συνταξιοδοτικού συστήματος και επικράτησης της αντίληψης «ο σώζων εαυτόν σωθήτω».
Και δεν θα πρέπει να έχουμε πια, με τόση πείρα, την παραμικρή αμφιβολία για το πόσο λίγοι θα είναι αυτοί που θα σώζονται υπό αυτές τις συνθήκες. Όσοι «σώζονταν» επί δεκαετίες με το ΤΕΒΕ, όπου οι κατώτερες και κατώτατες συντάξεις υπερτερούσαν κατά κράτος, έναντι των ανώτερων, διαμορφώνοντας μια στρεβλή εικόνα για την πραγματική οικονομική θέση του συνταξιοδοτούμενου ελεύθερου επαγγελματία.
Τα στοιχεία διαψεύδουν την καταστροφολογία. Η σύνδεση με το πραγματικό εισόδημα οδήγησε σε μείωση της μέσης εισφοράς το 2017 κατά 27,8% σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς.
Το 2017, με την κατάργηση των ασφαλιστικών κλάσεων, το ποσοστό των μη μισθωτών που πλήρωσε εισφορές έως 200 ευρώ μηνιαίως ανήλθε σε 86,8% (περίπου 1,2 εκατομμύρια ασφαλισμένοι). Το 2018, το ποσοστό των μη μισθωτών που καλείται να καταβάλλει εισφορές έως 200 ευρώ μηνιαίως ανέρχεται σε 87,7% (περίπου 1,23 εκατομμύρια ασφαλισμένοι), ενώ για το 2016, με το παλιό σύστημα εισφορών, το ποσοστό των μη μισθωτών που πλήρωσε εισφορές έως 200 ευρώ μηνιαίως ήταν 27%.
Επιπλέον, το 80% των ασφαλισμένων του πρώην ΟΑΕΕ θα καταβάλει για το 2017 την κατώτατη εισφορά των 158 ευρώ, σημαντικά μικρότερη ως και 61,3% σε σχέση με τις εισφορές της 6ης ασφαλιστικής κατηγορίας του τέως ΟΑΕΕ το 2016. Για τους αγρότες για το 2017 προκύπτει ότι το 89% κατέβαλε την ελάχιστη εισφορά των 87 ευρώ μηνιαίως, μικρότερη κατά 36% τουλάχιστον σε σχέση με όσα πλήρωναν οι αγρότες που ήταν ασφαλισμένοι από την 3η ασφαλιστική κατηγορία και πάνω.
Εν αναμονή, λοιπόν, της απόφασης του ΣτΕ και του σκεπτικού της πρέπει όλοι μας να είμαστε υποψιασμένοι με αυτούς που επιδεικνύουν αρνητική ταξική μεροληψία σε βάρος όχι μόνο των μισθωτών αλλά και σε βάρος του 83% των ελεύθερων επαγγελματιών, που ανάσανε για πρώτη φορά μετά από χρόνια. Και τούτο επειδή το σύστημα μπορεί να εισπράξει περισσότερες εισφορές, αισθητά μεγαλύτερες από εκείνους που έχουν μεγάλη οικονομική επιφάνεια και μικρότερες από εκείνους με μικρή, αλλά επειδή ακριβώς είναι μικρότερες οι εισφορές μπορούν και ανταπεξέρχονται πληρώνοντας τις ασφαλιστικές τους εισφορές πολλοί περισσότεροι ασφαλισμένοι.
ΓΙΑ ΤΗ Ν.Ε. ΣΥΡΙΖΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ
ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΗΛΙΑΣ – ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ
