Αξιώθηκα μήνες πριν να επισκεφθώ για πρώτη φορά την εκκλησία του Άι Γιάννη του Προδρόμου στη Δρακότρυπα ( παλιά ονομασία Σκλάταινα) χωριό του Δήμου Μουζακίου.Το προσκύνημά μου ήταν αστραπιαίο, ίσα ίσα να ανάψω ένα κερί, να προσευχηθώ στον άγιο του οποίου φέρω το όνομα και να επιστρέψω στη βάση μου.
Η εμπειρία όμως ήταν για μένα καταλυτική , μια κλεφτή ματιά στην ουτοπία. Δεν χόρτασαν οι αισθήσεις μου τόση ομορφιά, έκσταση, εσωτερική δύναμη που μου προσφέρθηκε.Έταξα στον εαυτό μου και στον Άγιο να επιστρέψω σύντομα…..Και λίαν συντόμως επανήλθα!
Η Εκκλησία του Άη-Γιάννη του Προδρόμου Δρακότρυπας θεμελιώθηκε περί το 1741 την εποχή που Κονιτσιώτες ήρθαν και κατοίκησαν το χωριό, σύμφωνα με προφορικά ντοκουμέντα ( ιστορικά δεν υπάρχουν). Ο ρυθμός του Ναού είναι Βασιλική μονόκλιτος και σύμφωνα με την παράδοση χτίστηκε από χωρικούς με προσωπικά τους έξοδα και εργασία.Το τέμπλο είναι αρχαιότερο της αγιογράφησης – τοιχογραφίας.Ο Νάρθηκας του Ναού χρησιμοποιήθηκε ως αίθουσα διδασκαλίας του Δημοτικού Σχολείου Σκλάταινας κατά τα έτη 1880-1882 .Εντός της δε, φυλάσσεται σήμερα και τμήμα των λειψάνων του Αγίου Πατρός Διονυσίου του εν Ολύμπω που μεταφέρθηκαν στο χωριό το 1990.
Αιώνες αργότερα κάτοικοι του χωριού έκαναν μια προσπάθεια να ανακαινίσουν την εκκλησία με όποια οικονομοτεχνικά μέσα μπόρεσαν και μπράβο τους κατ΄εμέ που το έπραξαν.
Επιπρόσθετες πληροφορίες είναι πολύ δύσκολο να δοθούν, η ιστορία του χάνεται στα βάθη των αιώνων.Απλά θα προσπαθήσω με κάποιο τρόπο να σας μεταφέρω την πεμπτουσία….. το αόρατο πέμπτο στοιχείο του σύμπαντος σύμφωνα με την κοσμολογία των αρχαίων Ελλήνων (ο αιθέρας) που με προέτρεψε να στριμώξω συναισθήματα που βίωσα στο εσωτερικό του Άι Γιάννη σε μερικές αράδες ευελπιστώντας να σας μεταφέρω λίγη… ελάχιστη έστω…από την σαγήνη που άσκησε πάνω μου κάτι ωραίο και μυστηριώδες.
Εκείνο που μου έκανε τρομερή εντύπωση ήταν οι εξαιρετικές αγιογραφίες αποτυπωμένες στους τοίχους με τέτοια καλλιτεχνική έκφραση που μου προκάλεσαν ανατριχίλες.Ένιωσα τέτοια πνευματική σύνδεση μαζί τους και σε τόση ένταση που σχεδόν αφουγκράστηκα τους αναστεναγμούς ,τις ανάσες και τους λυγμούς των Αγίων….. όλες σχεδόν οι απεικονίσεις τους είναι πλέον λαβωμένες ,τυφλωμένες από το μένος και τη λύσσα των Τούρκων που προσπάθησαν με αιχμηρά αντικείμενα να …αφαιρέσουν τα μάτια τους και φευ…. στην συντριπτική πλειοψηφία τους είναι ανεπανόρθωτα τραυματισμένες.
Άναψα ένα κερί και κάθισα σε μια καρέκλα, βουβή , άχρωμη, άοσμη, εξαϋλωμένη!
Και μέσα στην απόλυτη ησυχία του ιερού χώρου εντόπισα τους εκκωφαντικούς ήχους από τα γρανάζια του μυαλού μου που άρχιζαν να γυρνάνε….δημιουργώντας στοχασμούς!
Ιδεασμός, και ερωτηματικά στριμώχνονταν στην πόρτα του υποσυνείδητου προσπαθώντας να βγουν στο φως του ενσυνείδητου και να δώσουν μορφή στις εικόνες που δημιουργούσε το κάδρο της περισυλλογής μου.Και ξετυλίγοντας το κουβάρι του διαλογισμού,έκανα την εξής συλλογιστική…
Το εκκλησάκι είναι παλαιότερο της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος …στον χώρο πέριξ αυτού δε, φύεται δέντρο, που οι ρίζες του χάνονται στα βάθη των αιώνων,παλαιότερο και του ιδίου του Ναϊσκου. Πρόκειται καταφανώς για αρχαιολογικό θρησκευτικό μνημείο με εικόνες κηροπήγια ,μια καταπληκτική χειροποίητη ξυλόγλυπτη κατασκευή στο ταβάνι του που παραπέμπει σε πολυέλαιο καθώς και παμπάλαιες εικόνες .Μιλάμε περί «κοσμημάτων » εκατοντάδων χρόνων!
Και καθώς οι εικόνες αρχίζουν να υλοποιούνται εντός του νου μου οι ερωτήσεις έρχονται μαινόμενες να με συνταράξουν..
Γιατί δεν προβάλλεται όπως του αξίζει?…Γιατί σαφώς για να ανακτήσει τη μορφή που κάποτε είχε και να αναδείξει όλη της ομορφιά του πρέπει να συντηρηθεί να αναπαλαιωθεί να αναστηλωθεί και για να επιτευχθεί αυτό πρέπει όλες οι εργασίες ,αναπλάσεις και επεμβάσεις που θα γίνουν πάνω του να είναι εναρμονισμένες με την τεχνική και τα υλικά της τότε εποχής .πχ μόνο φυσικά προϊόντα, όπως ορυκτής προέλευσης βαφές από υδρύαλο,(είναι ρευστό γυαλί που με την προσθήκη χρωστικών γίνεται μία φυσική βαφή, ορυκτή ) φύλλα χρυσού, παλαιωμένα ασβεστοχρώματα, έτοιμους χρωματιστούς σοβάδες, προϊόντα κατά της υγρασίας και ολοκληρωμένα συστήματα προστασίας του ξύλου από τα ξυλοφάγα έντομα …εν κατακλείδι να χρησιμοποιηθούν υψηλής ποιότητας υλικά ζωγραφικής και αγιογραφίας καθώς και δομικά. Και για τους παραπάνω λόγους ( αναφερόμενοι σαφώς σε ναό μεταβυζαντινής περιόδου με καταπληκτικές σε τεχνική και χρώμα αγιογραφίες και εικόνες) το κόστος συντήρησης υποψιαζόμαστε ότι είναι τρομακτικό.
Όμως ,όπως και να το δει κανείς ο Ναός είναι ένα θρησκευτικό παμπάλαιο κόσμημα και χρήζει προσοχής ιδίως από ανθρώπους που βρίσκονται σε καίρια πόστα και που με τις κατάλληλες ενέργειες θα μπορούσαν να κινήσουν αυτούς τους μηχανισμούς που θα στρέψουν ανθρώπους των γραμμάτων των τεχνών ή του Πολιτισμού να στέψουν την προσοχή τους στο Ναό και με κάποιο τρόπο να μπορέσει να χρηματοδοτηθεί και να ανακαινιστεί αποκτώντας την παλαιά του αίγλη και ομορφιά.
Ευχαριστώ θερμά τον Σεραφείμ Κωστάκη πρόεδρο της Κοινότητας Δρακότρυπας καθώς και τον Φιλόλογο Γεώργιο Κωστάκη για τις πολύτιμες πληροφορίες που μου έδωσαν.
Ιωάννα Κρίκου
