“Better water, better jobs” δηλαδή “Καλύτερο νερό, Καλύτερη απασχόληση”, είναι το σύνθημα για τη σημερινή “Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό 2016”. Με αυτό το μήνυμα δίνει το στίγμα του ο ΟΗΕ για την ικανή ποιότητα και ποσότητα του νερού που μπορεί να αλλάξει τη ζωή και τα μέσα διαβίωσης των εργαζομένων. Που μπορεί ακόμη και να μετατρέψει τις κοινωνίες και τις οικονομίες. Το νερό αλλάζει τις ζωές των ανθρώπων αν αναγνωρίσουμε την πολιτιστική, περιβαλλοντική και οικονομική σπουδαιότητα του καθαρού νερού και αν ενισχύσουμε τις προσπάθειές μας για να προστατεύσουμε τα ποτάμια, τις λίμνες και τους υδροφόρους ορίζοντες.
Οι ειδικοί διεθνώς κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και επισημαίνουν ότι:
- Το 1/6 του πληθυσμού της γης, δηλαδή πάνω από 1 δισεκατομμύριο ψυχές, δεν έχουν πρόσβαση σε υδάτινες πηγές.
- 1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι πίνουν νερό από μη ασφαλείς πηγές.
- 2,5 δισεκατομμύρια στερούνται και των πλέον βασικών συνθηκών υγιεινής.
- 000.000 εκατομμύρια παιδιά, σχεδόν το 1/5 των παιδιών του κόσμου, στερούνται ακόμη και την ελάχιστη ποσότητα καθαρού νερού που χρειάζονται για να ζήσουν.
- 5 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες σχετιζόμενες με μολυσμένα ύδατα, 10 φορές περισσότεροι από αυτούς που σκοτώνονται κάθε χρόνο σε πολέμους.
- 300 σημεία σ’ όλο τον πλανήτη είναι δυνητικά πεδία συγκρούσεων σχετικά με το νερό, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Εμείς οι Έλληνες δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το νερό είναι ένας ανανεώσιμος φυσικός πόρος σε ανεπάρκεια, βασική προϋπόθεση της ζωής και απαραίτητη υποδομή για την ανάπτυξη και τον πολιτισμό. Επιβάλλεται να κάνουμε λελογισμένη χρήση στην κάλυψη των αναγκών μας και κυρίως να προστατεύουμε το νερό από ρυπάνσεις. Η απόρριψη των υγρών λυμάτων στους φυσικούς αποδέκτες του νερού χωρίς βιολογική επεξεργασία ή με περιορισμένη επεξεργασία ή εντελώς ανεξέλεγκτα, στο βωμό του χαμηλού κόστους λειτουργίας και της μεγιστοποίησης του κέρδους, είναι από τις πιο εγκληματικές ενέργειες του ανθρώπου πάνω στην ίδια του τη ζωή, γιατί ζωή χωρίς νερό δεν μπορεί να υπάρξει.
Η αγροτική παραγωγή αποτελεί τον μεγαλύτερο καταναλωτή υδατικών πόρων στην Ελλάδα (70% περίπου του συνολικού όγκου). Η συνετή χρήση του νερού στην αγροτική παραγωγή, σε συνδυασμό με τις άλλες χρήσεις του (ύδρευση, βιομηχανική χρήση), πρέπει να αποτελεί μέριμνα όλων μας, δηλαδή των καταναλωτών, των παραγωγών και ασφαλώς της Πολιτείας.
Το πρόβλημα του νερού στην Ελλάδα οφείλεται στο γεγονός ότι τα υδατικά ισοζύγια στις υδρολογικές λεκάνες της επικράτειας έχουν από καιρό διαταραχθεί. Με αποτέλεσμα εκτός των ανανεώσιμων, να καταναλώνεται εδώ και χρόνια κι ένα σημαντικό μέρος των μόνιμων υδατικών μας αποθεμάτων. Το αδιέξοδο αυτό είναι σαφές ότι οφείλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στη νεοφιλελεύθερη αντίληψη για την υδατική και γενικότερα περιβαλλοντική πολιτική. Στην προσέγγιση δηλαδή εκείνη που αντιμετωπίζει τα φυσικά υδατικά συστήματα με νοοτροπία ιδιοκτήτη, χειραγωγώντας τον κύκλο του νερού σε όποιο βαθμό το επιτρέπει η τεχνολογία. Το κέρδος πάνω απ’ όλα, η «ανάπτυξη» είναι μονόδρομος, με όποιο κόστος.
Η Καρδίτσα και η Θεσσαλία γενικότερα, ως κυρίως αγροτικός χώρος, οφείλει να είναι ευαίσθητη και προσεκτική καθώς εδώ και χρόνια αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα επάρκειας, ποιότητας και διαχείρισης των υδατικών πόρων.
Το υδατικό δυναμικό της Θεσσαλίας δέχεται τη μεγαλύτερη ανθρωπογενή πίεση για την κάλυψη αρδευτικών αναγκών, συγκριτικά με τα υπόλοιπα διαμερίσματα της χώρας, και αποτελεί το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα της αδιέξοδης και εχθρικής προς το περιβάλλον πολιτικής των τελευταίων δεκαετιών, έχοντας φτάσει να καταναλώνει το 25% του νερού που καταναλώνεται σε όλη τη χώρα. Τα αποτελέσματα της μελέτης για το υδατικό δυναμικό της Θεσσαλίας, που εκπονήθηκε στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας καταδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος. Από τα αποτελέσματα επιβεβαιώνεται ότι τα επί σειρά ετών αρνητικά υδατικά ισοζύγια, έχουν οδηγήσει σε εξάντληση, εκτός των ανανεώσιμων, και μεγάλου μέρους ακόμη και των μόνιμων υδατικών αποθεμάτων. Επίσης, τα υδατικά ισοζύγια που προέκυψαν είναι σαφώς ελλειμματικά. Αυτό σημαίνει πως πέρα από τα νέα έργα «προσφοράς» νερού (ταμιευτήρες κλπ) πρέπει να υπάρξει σαφής μείωση της ζήτησης του νερού, επικεντρώνοντας φυσικά στη μείωση της σπατάλης που γίνεται στη χρήση του.
Τα προβλήματα αυτά συζητούνται σε κάθε ευκαιρία από όλους τους ενδιαφερόμενους και τους θεσμικούς φορείς. Όμως η «μυθολογία» για τις ενδεδειγμένες λύσεις, το κόστος, κάποιοι τοπικισμοί, η έλλειψη πολιτικής βούλησης και η απουσία σοβαρής πολιτικής για την αγροτική ανάπτυξη και το μέλλον της, εμπόδισαν μέχρι σήμερα τη λήψη των αναγκαίων μέτρων.
Με δεδομένο το εξαιρετικά οξυμμένο υδατικό πρόβλημα της περιοχής, οι δράσεις που πρέπει να αναδειχθούν και τα αντίστοιχα μέτρα, θα πρέπει να κινούνται πάνω σε 4 βασικούς άξονες:
- την εξοικονόμηση του χρησιμοποιούμενου νερού
- τη βιώσιμη αξιοποίηση των αποθεμάτων
- την αύξηση της αποδοτικότητας των υδραυλικών έργων και
- την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς που έχει υποστεί το υδατικό σύστημα.
Στην κατεύθυνση αυτή, δηλαδή σε ό,τι αφορά την ενιαία και ορθολογική διαχείριση των υφιστάμενων υδατικών πόρων και το σοβαρό πρόβλημα τιμολόγησης του αρδευτικού νερού από τους ΤΟΕΒ και τους διάφορους δημοτικούς φορείς και υπηρεσίες, έχω καταθέσει, στο πλαίσιο του Κοινοβουλευτικού ελέγχου, Επίκαιρη Ερώτηση στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η οποία θα συζητηθεί στη Βουλή εντός των προσεχών ημερών.
Τέλος, παρόλο που η Ελλάδα δεν ανήκει στις χώρες με το μεγαλύτερο πρόβλημα ως προς τους υδατικούς πόρους, είναι επιτακτικά αναγκαίο ειδικοί και φορείς, πολίτες και πολιτεία να αναλάβουν τις ευθύνες τους ώστε να ασκηθεί μια συγκροτημένη πολιτική για το νερό. Ειδικά η πολιτεία οφείλει να κινητοποιήσει και να συντονίσει όλους τους διαθέσιμους μηχανισμούς στο πλαίσιο του Εθνικού Συμβουλίου Υδάτων.
Ας ακούσουμε και τον φιλόσοφο – ποιητή που λέει, κυριολεκτικά και μεταφορικά: «Πάρτε μαζί σας νερό. Το μέλλον έχει πολλή ξηρασία».
Χρυσούλα Κατσαβριά – Σιωροπούλου
Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Καρδίτσας
