Γράφει ο Κωνσταντίνος Χαραμής,
εκπαιδευτικός
ΑΧΟΣ ΒΑΡΥΣ ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ…
22 Μαρτίου 1821. Στην Τατάρνα της Ευρυτανίας, απ’ τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και τον ηγούμενο του ομώνυμου Μοναστηριού, οι πρώτες μπαταριές του ξεσηκωμού στη Ρούμελη.
Τέτοια κίνηση δεν θα συναντήσουμε άλλη σε ολόκληρο το Εικοσιένα και είναι εκείνο που κάνει τη μάχη της Τατάρνας – εκτός από πρώτη της Επανάστασης – μοναδική κι ανεπανάληπτη στο συμβολισμό της και στο μήνυμα που δίνει:
Δεν αρχίζει αγώνας αρπαγής, ληστείας και πλιάτσικου αλλά αγώνας αρετής και τόλμης. Αγώνας να αποκτηθεί, με νύχια και με δόντια, το πολυτιμότερο και υπέρτατο αγαθό της ζωής, η Λευτεριά.
Ο καπεταν – Δυσσέας κι ο ηγούμενος Κυπριανός, στις 22 Μαρτίου 1821 άναψαν το φιτίλι της Επανάστασης στη Ρούμελη και κρέμασαν το φλάμπουρο της Λευτεριάς, φτιαγμένο απ τη φουστανέλα και το ράσο, ν’ ανεμίζει στην ανοιξιάτικη αύρα μεσοκάμαρα του πέτρινου γεφυριού της Τατάρνας που σήμερα βρίσκεται καταποντισμένο στη λίμνη των Κρεμαστών, κάτω ακριβώς απ’ τη μεγάλη σύγχρονη γέφυρα.
Ο Ασπροπόταμος, με τα φαράγγια και τις ρεματιές του, σκόρπισε και διαλάλησε τον αχό των καριοφιλιών στα πέρατα κι αφύπνισε τους ραγιάδες να παλέψουν: Για νίκη ή θανή.
Θα μου ειπείς:
Καλά, τον αδικοχαμένο Οδυσσέα όλοι τον ξέρουμε καθώς στάθηκε ο εκλεκτός της μοίρας και της Πατρίδας κι η Δόξα τον στεφάνωνε με τ’ αμάραντο στεφάνι της σαράντα μέρες αργότερα στο χάνι της Γραβιάς με εκείνον τον αθάνατο χορό που ‘στησε, αλλά τον ηγούμενο της Τατάρνας Κυπριανό, ποιος τον ξέρει;
Λίγοι γνωρίζουν και το δεσπότη Σαλώνων Ησαΐα που ‘πεσε με το Θανάση Διάκο στην Αλαμάνα κι ακόμα λιγότεροι τον Ρωγών Ιωσήφ που ‘βαλε φωτιά στο μπαρούτι κι ανατινάχτηκε τη νύχτα της Εξόδου στο Μεσολόγγι.
Τον Παλαιών Πατρών Γερμανό όμως, όλοι τον ξέρουν ως εθνεργέτη. Κι ας έκανε τα πάντα να μην γίνει η Επανάσταση.