13 Μαΐου «Παγκόσμια ημέρα της Μητέρας» αφιερωμένη στην μητέρα, το πιο ιερό πρόσωπο στη ζωή μας, στη γυναίκα που μας έφερε στον κόσμο, είναι η δεύτερη Κυριακή του Μαΐου. Παγκόσμια «ημέρα της Μητέρας» γιορτάζεται σήμερα στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Μια γιορτή που οι ρίζες της χάνονται στην αρχαία Ελλάδα.
Και εμείς απόγονοι προσφύγων τιμούμαι την «Μάνα της προσφυγιάς». Στην μάνα των πατρίδων που χάθηκαν. Εκεί όπου η γης είναι σπαρμένη με τα κόκκαλα των δικών μας ανθρώπων. Εκεί στην γη της Ιωνίας, της Καππαδοκίας, της Θράκης, του Πόντου, πατρίδες Ελληνικές για πάνω από τρις χιλιάδες χρόνια. Εκεί όπου ανάμεσα σε αλλόθρησκους βύζαινε από τη μια το βλαστάρι της με το γάλα της ζωής και από την άλλη στάλα στάλα, κάθε μέρα, κάθε λεπτό, πότιζε την ψυχή την ελληνική και στο χαμηλό φως του καντηλιού, κάτω από το εικόνισμα της Παναγίας, του έριχνε τον σπόρο της Ορθοδοξίας.
Πηγή χαράς, ευτυχίας, ασφάλειας, ηρεμίας, θυσίας, αγάπης. Ακούραστη. Γυναίκα από ατσάλι. Ρίζα και κορμός που κράταγε στιβαρά το δένδρο της φαμελιάς.
Η πόντια μάνα δούλευε συνέχεια στο σπίτι, στο χωράφι, στα ζώα. Δεν ήξερε τίποτα άλλο παρά μόνον τον δρόμο της προσφοράς. Επίμονες και με εγωισμό, με φωνές αλλά και γέλια. Με καλοσύνη και χιούμορ ασύνορα.
Στις μέρες των διωγμών, του θανάτου και των δακρύων γυναίκα και άνδρας μαζί. Να προστατεύει τους ηλικιωμένους και να φροντίζει τα παιδιά της. Θρήνος σπαρακτικός ο χαμός των παιδιών της από τις πείνες και τις κακουχίες. Ο πόνος της νανούρισμα.
«Την νύχτα ντο κοιμάσαι σύ,
εγώ γνέφω, πουλόπο μ’
να αφουγκρούμαι τ’ ανασμα σ’
κι ας παιρν’ αγγελ’ το ψόμο μ’…»
Αυτήν που έζησε τον ξεριζωμό, την προσφυγιά και ρίζωσε στην νέα πατρίδα. Κουβαλώντας έναν «ποχτσά» γεμάτο από την ιστορία, τον πολιτισμό, τις αξίες, τον τρόπο ζωής, ήθη και έθιμα, τον σεβασμό, την λάμψη, την αρχοντιά των πατρίδων που άφησε πίσω της. Με κρυμμένα στον κόρφο της τα άγια εικονίσματα κράτησε στα στιβαρά της χέρια τη συνέχεια της ζωής.
Δεν λύγισε. Άφησε το θρήνο και το μοιρολόι και ρίχτηκε στη δουλειά. Πολέμησε με την γη, τα στοιχεία της φύσης, τις αρρώστιες, την πείνα. Με αγώνα σκληρό, δύσκολο, ανάστησε ανθρώπους και τόπους. Άνθισαν τα βλαστάρια της και πλούσια και ευλογημένα πλημμύρισαν την Ελλάδα. Καινούρια χωριά, κωμοπόλεις, πόλεις ξεπήδησαν με τα ονόματα της ιδιαίτερης πατρίδας των ξεριζωμένων. Η γυναίκα του ξεριζωμού και της προσφυγιάς πάλεψε, πολέμησε και νίκησε.
Και μείς σήμερα, απόγονοι προσφύγων, «πρόσφυγες» και εμείς οι ίδιοι, προσευχόμαστε για τις Μάνες που αναγκάσθηκαν να αφήσουν στις άκρες των δρόμων της ατέλειωτης εξορίας τους μικρά παιδιά που δεν μπορούσαν να κουβαλήσουν ή να θρέψουν.
Για τις τραγικές μάνες που αναγκάζονταν να σκοτώσουν τα παιδιά τους για να μην εντοπίσουν την κρυψώνα τους οι Τούρκοι. Ο Δαμιανός Αθανασιάδης, από τους Aγίους Αναργύρους Βοΐου Κοζάνης, θυμάται την μητέρα του να εξιστορεί: «η φυγή γινόταν κρυφά από τους Τούρκους, κατά ομάδες, μέσα από ποτάμια. Κάποια στιγμή έκλαψε η αδελφή της και η μητέρα της την έριξε μέσα στο νερό. Το κοριτσάκι κατάφερε να βγει από το ποτάμι και παρακάλεσε: «Δεν θα κλάψω. Μη με ρίξεις άλλο». Όμως η δύστυχη μητέρα το πήρε και το έπνιξε. Από τότε η μητέρα μου δεν είπε ποτέ τη λέξη “μάνα”.
Για τις Μάνες που μέσα στο γενικό χαλασμό, το σπρώξιμο και την αναμπουμπούλα έχαναν μέσα από την αγκαλιά και το χέρι τους τα μωρά παιδιά τους.
Τιμούμε την Μητέρα μας που κλείνει μέσα της την αγάπη, την προστασία, την φροντίδα, την καλοσύνη, την ασφάλεια, την εμπιστοσύνη.
Γιορτάζουν όλες οι μανούλες, οι μάνες, οι μητέρες, η μαμά όπως ο καθένας μας έχει μάθει να την φωνάζει. Σήμερα μικροί και μεγάλοι θα βρούμε τρόπο να πούμε «χρόνια πολλά», λίγα λόγια τρυφερά όπως της αξίζει, στο γλυκύτερο πρόσωπο της ζωής μας.
Ευκαιρία να ξαναπούμε την λέξη ΜΑΝΑ και να της εκφράσουμε απέραντη ευγνωμοσύνη και πολλές γλυκές από καρδιάς ευχές για χρόνια πολλά.
Χρόνια Πολλά «μάνα μ’ γλυκοκαλάτσευτος μανίτσα μ’ χατιρλίσα» (Μάνα μου με τον γλυκό σου λόγο, μάνα μου που δεν χαλάς χατίρι).
Χρόνια Πολλά σε όλες τις μανούλες.
*Επιμέλεια για την Εύξεινο Λέσχη Ποντίων και Μικρασιατών Ν.Τρικάλων:
Νόπη Παπαδοπούλου (άρθρο του Ρωμανίδη Θεόδωρου στο www.e-pontos.gr )
