Η Αργιθέα που οφείλουμε να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές…ο επαναπροσδιορισμός του αυτονόητου!
Ήμουν κάπου 7-8 χρονών όταν και άρχιζα δειλά-δειλά να αντιλαμβάνομαι το περιεχόμενο των συζητήσεων που άκουγα στο καφενείο του παππού μου, Ηρακλή Καλλιώρα στο χωριό μου, στην Αργιθέα (παλ.Κνίσοβο), όπου και περνούσα όλα μου τα καλοκαίρια εκεί.
Συζητήσεις χωριανών που ψυχαγωγούνταν στα γεμάτα εκείνη την εποχή από κόσμο χωριά και καφενεία. Αλήθεια τι αφορούσαν εκείνες οι συζητήσεις που μου μείνανε χαραγμένες στο μυαλό μου και που συνήθως καταλήγανε σε καυγάδες και διχόνοιες μεταξύ των κατοίκων;
Ήταν συζητήσεις που κατά πλειοψηφία αφορούσαν προβλήματα που έψαχναν λύση στα καφενεία και αναφερόταν σε :
- σε κακό τοπικό και αγροτικό οδικό δίκτυο (χωματόδρομοι, κακή βατότητα κτλ)
- κακό κεντρικό οδικό δίκτυο (μηδαμινή συντήρηση, μη υλοποίηση της σήραγγας Τυμπάνου κ.α)
- σε προβληματικές δεξαμενές πόσιμου και αρδευτικού νερού (έλλειψη νερού τους θερινούς μήνες, ακάθαρτες δεξαμενές κτλ)
- σε ανεξέλεγκτες χωματερές
- σε κακό δημόσιο φωτισμό (μη αντικατάσταση λαμπτήρων, ελλειμματικός φωτισμός κτλ)
- κακοί έως ανύπαρκτοι χώροι ψυχαγωγίας (γήπεδα, καταλληλότητα παιδικών χαρών κτλ)
- βοσκοτόπια (ποτίστρες, αγροτική οδοποιία κτλ)
- σε κακό τηλεοπτικό σήμα
- σε φυγή των νέων από το χωριό προς αναζήτηση καλύτερης επαγγελματικής ”τύχης”
ήταν μερικοί από τους πολλούς προβληματισμούς των κατοίκων που μου μείνανε χαραγμένοι στο νου.
Τα χρόνια περάσανε και δυστυχώς στη διάβα τους προσθέσανε ένα ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα, ίσως και το μεγαλύτερο. Την ερήμωση των χωριών της Αργιθέας. Σκηνικό γνωστό σε όλους. Κλειστά σπίτια το χειμώνα, ελάχιστα καφενεία, σε λειτουργία μόνο τους θερινούς μήνες, ελάχιστοι κτηνοτρόφοι -κύρια δραστηριότητα στα χωριά-και σχεδόν εξαφάνιση κάθε άλλης επαγγελματικής δραστηριότητας συνθέτουν αυτό το σκηνικό. Παραμένει όμως ένα παράδοξο. Ποιό είναι άραγε αυτό; Το παράδοξο και αναλλοίωτο στο χρόνο στοιχείο που παρέμεινε, είναι οι ίδιες συζητήσεις, με σχεδόν τα ίδια ή και περισσότερα προβλήματα, που συνεχίζουν να γίνονται στα λιγοστά καφενεία του χωριού, από λίγους πλέον χωριανούς, που συνεχίζουν να αναζητούν λύσεις για το αυτονόητο!
Γιατί απλά είναι αυτονόητο σε σύγχρονες κοινωνίες, πολλά από αυτά τα προβλήματα, να μην συζητούνται και να μην προβληματίζουν. Γιατί απλά ο κάθε δήμος θα έπρεπε είτε να τα είχε λύσει ή όταν παρουσιαζόταν, έτσι απλά, να τα έλυνε (φυσικά δεν αναφέρομαι στη φυγή των νέων-αυτό είναι πολυδιάστατο πρόβλημα). Θα έπρεπε άραγε να συζητάμε ακόμη και να παρακαλάμε για μια αντικατάσταση λάμπας ή για ελλειμματικό νερό στα σπίτια; Πρέπει να ικετεύουμε για παιδικές χαρές που να μπορούμε με ασφάλεια να τις χρησιμοποιούμε; Αλήθεια υπάρχει κάποια εγκεκριμένη σε όλη την Αργιθέα; Ας μην αναφερθώ καν σε αθλητικές εγκαταστάσεις. Θα έπρεπε ο κτηνοτρόφος να παρακαλάει να λιώσει γρήγορα το χιόνι για να προσεγγίσει τις εγκαταστάσεις του; Η μήπως να αγοράσουμε αρκετοί από εμάς τζιπάκι ώστε να προσεγγίσουμε τα σπίτια μας; Και αν χρειαστούμε γιατρό; Αν δεν είναι αυτά τα αυτονόητα τότε ποιά είναι;
Και αν μπούμε και σε λίγο πιο βαθιά ζητήματα θα αναρωτηθούμε: Ποια ήταν η επίσημη δικαιολογία για την μη προχώρηση της σήραγγας Τυμπάνου σε εποχές με παχείς αγελάδες για τη χώρα; Και ποιά ήταν τα ανταποδοτικά έργα στα χωριά μας από τα ημιτελή έργα του Αχελώου όλα αυτά τα χρόνια; Τα ερωτήματα είναι πολλά περισσότερα αλλά ας κοιτάξουμε τι θα κάνουμε από αύριο και όχι τι δεν έγινε μέχρι χθες.
Ο προβληματισμός μου εντείνεται όταν αναλογίζομαι ποια Αργιθέα θα παραδώσουμε στα παιδιά μας και αυτά με τη σειρά τους στα δικά τους. Τι θα έχουμε αφήσει σε αυτές τις γενιές που έρχονται; Έναν τόπο που πρέπει απλά να επισκέπτεσαι κάποιες ημέρες το καλοκαίρι γιατί απλά από εκεί κρατάει η ρίζα σου; Ή έναν τόπο που συνεχίζει και είναι περήφανος και στέκεται δυνατός και ακλόνητος στο πέρασμα του χρόνου;
Ας μην εθελοτυφλούμε. Οι νέες γενιές αλλά και οι σημερινές είναι γενιές ταξιδεμένες. Αναπόφευκτα, η Αργιθέα μπαίνει στο παιχνίδι της σύγκρισης όταν επισκεπτόμαστε άλλα μέρη και απορούμε: – Γιατί αυτοί τα κατάφεραν, γιατί όχι και εμείς; Ας δούμε λοιπόν την επόμενη μέρα. Ας ξανακερδίσουμε τα μέρη μας και ας γίνουμε πρώτα οι ίδιοι ”τουρίστες” ή και μόνιμοι κάτοικοι στον τόπο μας.
Άραγε για έναν ταξιδιώτη που αποφασίζει να επισκεφτεί την Αργιθέα, έχουμε αναλογιστεί ποτέ τι θα ήταν αυτό που θα τον έκανε να ξαναέρθει; Ωραίο το φυσικό περιβάλλον, ωραία τα πανηγύρια μας, φανταστική η φιλοξενία μας αλλά δεν φτάνει. Τα χωριά μας έχουν πνιγεί στο τσιμέντο. Η ντόπια αρχιτεκτονική μας έμεινε απροστάτευτη. Εκτρώματα κτήρια ξεφυτρώσανε σε κάθε γωνιά του τόπου. Τα καλντερίμια είναι σχεδόν ανύπαρκτα και η ταυτότητα του παραδοσιακού αναζητείται.
Πρέπει αυτονόητα να προστατεύσουμε ότι έχουμε κληρονομήσει. Και δεν αναφέρομαι μόνο στην πολιτιστική μας κληρονομιά, αλλά και στην αρχιτεκτονική μας. Μια πλακόστρωση μιας πλατείας και μια πέτρινη βρύση δεν είναι διάσωση παραδοσιακού οικισμού.
Πως οι νέες γενιές θα αγαπήσουν και θα ριζώσουν σε αυτόν τον τόπο; Πώς οι λιγοστοί κτηνοτρόφοι και όσοι επαγγελματικά επιμένουν να δραστηριοποιούνται στην Αργιθέα θα παραμείνουν εκεί; Φτάνει το υπέροχο φυσικό περιβάλλον που περιτριγυρίζει τα χωριά μας; Φτάνει οι σύλλογοι που προσπαθούν να διασώσουν την πολιτιστική μας κληρονομιά; Φτάνει μόνο η αγάπη μας για αυτόν τον υπέροχο τόπο;
Δεν γράφω αυτό το κείμενο ώστε να χαϊδέψω αυτιά αλλά ούτε για να μηδενίσω τη διαχρονική συνεισφορά κάποιων άξιων ανθρώπων της περιοχής. Περιγράφω ένα μέρος μιας σκληρής πραγματικότητας.
Ίσως σήμερα οι συζητήσεις δεν θα έπρεπε να αφορούν τα αυτονόητα, άλλα πιο ζωτικά θέματα. Θέματα σχετικά με μια ήπια τουριστική ανάπτυξη, θέματα επαναπατρισμού και ουσιαστικής στήριξης των επαγγελματικά δραστηριοποιούντων στην Αργιθέα, την ανάδειξη των χωριών σε ελκυστικούς παραδοσιακούς προορισμούς και μια σειρά από προτάσεις ρεαλιστικές με στόχο την ανάπτυξη της περιοχής και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων της. Το πέρασμα δηλαδή στη νέα εποχή.
Θέλω να ελπίζω, με αφορμή τις εκλογές που σύντομα έρχονται, αυτή τη φορά θα γίνει μια επανεκκίνηση στις σωστές βάσεις. Βάσεις που θα είναι γερές και θα μπορούμε να παραδώσουμε τον τόπο μας στις επόμενες γενιές. Την Αργιθέα όπως πραγματικά θα έπρεπε να είναι. Να επαναφέρουμε την χαμένη ταυτότητα της Αργιθέας και με αυτήν να προχωρήσουμε στο μέλλον.
Ο δρόμος είναι δύσβατος. Το μέλλον ελπιδοφόρο!
Ηρακλής Καλλιώρας
Αρχιτέκτων-Μηχανικός Περιβάλλοντος
