Του Σακατζή Δημήτριου, εκπαιδευτικού
Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,
την Τρίτη 14 Ιουλίου είχατε συνάντηση με την ΟΛΜΕ για την Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση (ΤΕΕ). Ανάμεσα στα άλλα προτάθηκε από εσάς η ίδρυση ή μετατροπή υπαρχόντων ΕΠΑΛ σε Πρότυπα ΕΠΑΛ. Ένα σε κάθε περιφέρεια της χώρας, αρχικά. Σε αυτά οι μαθητές θα επιλέγονται με βάση τον βαθμό απολυτηρίου Γυμνασίου.
Όπως γνωρίζουμε όλοι στα Πρότυπα Γενικά Λύκεια φοιτούν οι άριστοι μαθητές μετά από επιλογή με εξετάσεις. Για τον λόγο αυτό και ονομάζονται Πρότυπα. Επιπλέον, το κίνητρο εισαγωγής είναι ισχυρό.
Ας έρθουμε όμως στα Επαγγελματικά Λύκεια. Γεννιούνται δύο βασικά ερωτήματα: (α) Ποιο θα είναι το κίνητρο του μαθητή για να επιλέξει ΕΠΑΛ; (β) Ποιος ο ρόλος του Προτύπου στην εφαρμοζόμενη εκπαιδευτική πολιτική;
Αναφορικά με το πρώτο ερώτημα, όλοι γνωρίζουμε πως:
- Όσοι μαθητές Γυμνασίου δεν έχουν καλές επιδόσεις, επιλέγουν να πάνε στα ΕΠΑΛ.
- Στην Β’ τάξη, οι μαθητές του Γενικού Λυκείου έχουν την δυνατότητα να πάρουν μεταγραφή για το ΕΠΑΛ και ποτέ δεν γίνεται το αντίθετο.
Επομένως, δεν μπορείς να επιλέξεις τους μαθητές με τις καλύτερες επιδόσεις της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης γιατί αυτοί προτιμούν το Γενικό Λύκειο καθώς επιδιώκουν πανεπιστημιακές σπουδές σε σχολές υψηλού κύρους και αποκατάστασης.
Αν υποθέσουμε πως βρίσκουμε απάντηση στον τρόπο επιλογής και προσέλκυσης αριστούχων μαθητών, τότε πάμε στην ουσία της εκπαιδευτικής πολιτικής. Ποιος είναι ο διακηρυγμένος στόχος του υπουργείου; Αντιγράφω από το δελτίο τύπου της ΟΛΜΕ: «Αυτά τα ΕΠΑΛ (τα Πρότυπα) θα είναι πιλοτικά και στόχος είναι, σε βάθος τριετίας, να επεκταθεί ο θεσμός σε όλα τα ΕΠΑΛ».
Στα Πρότυπα ΕΠΑΛ θα έχουμε τους μαθητές με τις καλύτερες επιδόσεις δηλαδή επιλεγμένους μαθητές. Επομένως, το δείγμα των μαθητών θα αφορά μία μικρή μερίδα επίλεκτων. Θα μπορέσουν αυτοί οι μαθητές να είναι το αντιπροσωπευτικό δείγμα για να επεκτείνεις τον θεσμό σε όλα τα ΕΠΑΛ; Ποιες οι πιθανότητες επιτυχίας;
Επειδή η δυσκολία στην Ελλάδα δεν είναι η κριτική αλλά η πρόταση, θα σας καλούσα, εσάς και την ομάδα εργασίας σας, να σκεφτείτε πολύ σοβαρά τα νεοϊδρυόμενα ή επιλεγμένα ΕΠΑΛ να λειτουργήσουν ως Πειραματικά.
Ας περιγράψουμε τα πλεονεκτήματα:
Για την Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση:
- Οι μαθητές του Πειραματικού ΕΠΑΛ θα αποτελούν ένα πραγματικό δείγμα του μαθητικού πληθυσμού. Αυτό θα βοηθήσει στην ορθότερη εξαγωγή συμπερασμάτων μέσα από την αξιολόγηση της ανταπόκρισης τους. Με τον τρόπο αυτό θα έχουμε καλύτερη εικόνα εάν επιλεγεί η εφαρμογή των καινοτόμων και πειραματικών προσεγγίσεων σε όλη την ΤΕΕ. Στόχος, η καλύτερη αποτύπωση της πραγματικότητας και ως εκ τούτου η αποτελεσματικότερη εφαρμογή των εκπαιδευτικών πολιτικών.
- Οι καθηγητές των πειραματικών ΕΠΑΛ μπορούν να λειτουργήσουν και ως πολλαπλασιαστές μεταφοράς τεχνογνωσίας σε όλους τους συναδέλφους τους, μέσω επιμορφώσεων.
Για το σχολείο:
- Σύνδεση με την αγορά εργασίας (Θα μπορούσαν να γίνονται και τοπικές έρευνες με την τεχνογνωσία του Εμπορικού Επιμελητηρίου με στοχευμένα ερωτηματολόγια που θα αναζητούν τις εργασιακές ανάγκες της τοπικής επιχειρηματικότητας. Γίνεται, το έχω κάνει ως υπεύθυνος του Γραφείου Σύνδεσης με την αγορά εργασίας το 2005 στο νομό Λάρισας και συγκεκριμένα στην περιοχή του Τυρνάβου).
- Νέες παιδαγωγικές προσεγγίσεις και
- Καινοτόμες δράσεις
Για τους μαθητές:
- ΟΛΟΙ οι μαθητές του Πειραματικού ΕΠΑΛ θα βιώσουν ένα διαφορετικό εκπαιδευτικό μοντέλο.
- Θα αποτελέσουν πολλαπλασιαστές ώστε η φήμη των ΕΠΑΛ να γίνει αυτή που αξίζει σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, όπου η ΤΕΕ αποτελεί συνειδητή επαγγελματική επιλογή και όχι αναγκαστική επιλογή λόγω επίδοσης.
Θα παρακαλούσα εσείς και η ομάδα εργασίας σας, να δείτε πολύ σοβαρά την όποια μεταρρύθμιση εισηγηθείτε για την ΤΕΕ. Βέβαια, τα δείγματα γραφής μέχρι τώρα δείχνουν το ακριβώς αντίθετο. Απόδειξη της κριτικής που ασκώ είναι τα ωρολόγια προγράμματα του Γυμνασίου. Στο ΦΕΚ 2265/τ. Β/12-6-20, δηλαδή ένα μήνα μόλις πριν, η υφυπουργός σας, κυρία Ζαχαράκη, υπογράφει το ωρολόγιο πρόγραμμα σπουδών του Γυμνασίου. Σε αυτό απουσιάζει το μάθημα του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΣΕΠ).
Γιατί είναι σημαντικό αυτό. Γιατί σήμερα διακηρύσσετε την πρόθεση να ιδρύσετε Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης με Μαθητεία (ΕΣΚ), οι οποίες θα είναι μεταγυμνασιακές. Αποτέλεσμα, ο απόφοιτοι Γυμνασίου καλούνται να πάρουν σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον τους (ΓΕΛ, ΕΠΑΛ, ΕΣΚ), χωρίς το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα να τους ενημερώσει ενδελεχώς για αυτές. Να θυμίσω πως μέχρι σήμερα οι μαθητές είχαν το δικαίωμα εγγραφής στις εν λόγω σχολές (π.χ. ΟΕΑΔ) όταν τελείωναν την Α’ τάξη ΓΕΛ ή ΕΠΑΛ. Στα ΕΠΑΛ υπήρχε το μάθημα του ΣΕΠ στα ΓΕΛ όχι. Άλλη μια αστοχία (sic) προηγούμενου υπουργού.
Συμπέρασμα, κυρία Υπουργέ ο ρόλος και η θέση σας είναι ιδιαίτερα σημαντικός για το μέλλον της χώρας μας. Άρα, όταν επιχειρείτε να εισάγετε μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση θα πρέπει να τις έχετε μελετήσει καλά και να εξασφαλίσετε τη συνέχεια και συνοχή του συνόλου των εκπαιδευτικών πολιτικών.
Σακατζής Δημήτρης
Εκπαιδευτικός στο ΕΠΑΛ Τυρνάβου
MSc Στην οργάνωση και διοίκηση στην εκπαίδευση
Υποψήφιος Διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
